Helmond op z’n mooist deel 14: de Warande

In deze serie ga ik op zoek naar de mooiste plekjes in mijn woonplaats Helmond. In dit veertiende deel neem ik je mee naar stadspark de Warande.

‘Warande’ (de, m en v, meervoud: warandes)
Een warande is de naam die in de lage landen gebruikt werd voor een besloten jachtterrein, doorgaans eigendom van voorname families. Warandes waren er in meerdere types, zoals de konijnenwarande, waar gejaagd kon worden op konijnen. Vele warandes werden na het einde van de heerschappij van de lokale adel omgevormd tot stadsparken.

Zo ook in Helmond.

Jonkheer Carel Frederik I Wesselman was de man die in 1781 de bijna failliete Heerlijckheit Helmont kocht waar het kasteel en het bijbehorende jachtterrein (warande) onderdeel van waren. Na het overlijden van zijn vrouw werd er een grafkelder gemaakt op een met gracht omringd eiland. Op dit grafeiland werden later ook andere familieleden van Wesselman begraven, alsook leden van de aangetrouwde Carp-familie. Hoog in de bomen rondom het grafeiland broeden jaarlijks tientallen blauwe reigers.

Lees ook: 5x lekker lunchen in Helmond.

Het meest bekende gedeelte van stadspark de Warande is denk ik wel het zuidelijke deel met de grote vijver, het Caratpaviljoen en het dierenpark. Op de plaats van het dierenpark stond begin 20e eeuw de imposante villa Peapark. De villa was speciaal gebouwd voor textielfabrikant Piet de Wit en zijn vrouw Anna. Piet en Anna, P en A, PEA. Snap je ‘m?

Na het faillissement van de Wit werd de villa gesloopt. Hier moest zelfs het leger aan te pas komen. In het dierenpark liggen nog steeds brokstukken die afkomstig zijn van het Peapark. Tegenwoordig worden de brokstukken vooral gebruikt door de klimgeiten.

Aan de noordkant van het dierenpark loopt een laan met eiken van het westen naar de Aarle-Rixtelseweg. Deze ‘Eikendreef’ verbond vroeger het jachtterrein met het kasteel. En ja, de straat die wij nu kennen als Eikendreef is hier een overblijfsel van.

Lees ook: een stadswandeling in Helmond.

Mijn favoriete deel van de Warande is het deel wat als laatste is aangelegd: de Bostuin. Vooral rond de vijver is het heerlijk rustig. Loop je de vijver voorbij richting het noorden dan kom je uit bij een grote cirkel. Carnavalsvereniging de Keiebijters heeft hier voor elke prins die er ooit geweest is in Helmond een eik geplant. Want ‘zo laang er eikels valle, blie Hellemond carnavalle’.

Naast de eiken van prins Carnaval staan er nog een aantal bijzondere bomen in dit gedeelte. Een daarvan is Sequoiadendron, een mammoetboom die van nature in het Amerikaanse Californië voorkomt. Een ander bijzonder exemplaar is de vaantjesboom, ook wel de zakdoekjesboom genoemd. De bijnaam heeft de boom te danken aan zijn manier van bloeien. De vaantjesboom bloeit in mei-juni en dan lijkt het net alsof er allemaal zakdoekjes in de boom hangen.

Lees ook: de mooiste street art en graffiti in Helmond.

Wist je dat er ook een beer en tijger in de Warande staan? En Adam en Eva? Oké, een beetje fantasie is wel nodig om deze figuren te herkennen. Tussen het Keiebijtersbos en het grafeiland staan twee knotwilgen die, als je goed kijkt, de vorm hebben van een beer en een tijger. Aan de westkant van de Warande staan een stoere eik en een slanke beuk die elkaar omhelzen. In de volksmond worden deze twee bomen Adam en Eva genoemd.

Het hoogst gelegen punt van de Warande is de Beukenberg, oftewel ‘d’n Buukenberg’. Ooit stond er in de omgeving van de Warande een steenoven die bakstenen maakte van het leem dat in dit gebied uitgegraven werd. De mislukte stenen werden op een grote hoop gegooid waardoor een berg ontstond. Later werden er op deze berg beuken geplant. Een beukenberg dus.

Stadsdichter Bert Kuipers zei over de Beukenberg:
“Is di naw gin prima plekske, oit de zon en lekker stil,
um ’s lekker oit te reuste, iederein die dè mar wil?”

(Dit artikel verscheen eerder in Rond de Toss, een magazine gemaakt voor en door supporters van Helmond Sport).

◀️ Helmond op z’n mooist deel 13: de Markt

Ken je het bordspel Ik hou van Helmond al? Daag je vrienden uit en test je Helmond-kennis met 275 vragen in 5 verschillende categorieën.