Doen in Utrecht: Park Vliegbasis Soesterberg

Wist je dat er in het hart van de Utrechtse Heuvelrug een voormalig militair vliegveld verstopt ligt? Op Park Vliegbasis Soesterberg ontmoet de geschiedenis de natuur, wat zorgt voor een uniek gebied waar je fantastisch kunt wandelen en fietsen. 

Wij ontdekken Park Vliegbasis Soesterberg op de fiets. We maken een rondje langs de vliegbasis, fietsen door Soesterberg zelf en door Huis ter Heide. In totaal ongeveer 20 kilometer. We starten onze route in Den Dolder bij het treinstation waar we de auto gratis kunnen parkeren. Wij hebben eigen fietsen meegenomen maar als je met de trein komt of je eigen fiets niet mee kunt nemen dan kun je hier een NS-fiets huren.

Park Vliegbasis Soesterberg

Al snel naderen we Park Vliegbasis Soesterberg. Bij ingang 6 gaan we naar binnen waar we meteen op een wachthuisje stuiten. Vliegbasis Soesterberg was ooit een militair vliegveld. Tussen 1954 en 1994, ten tijde van de Koude Oorlog, waren hier Amerikanen gevestigd. Hierna maakte de Nederlandse luchtmacht gebruik van de vliegbasis.

Tot in 2004 besloten werd dat de basis wegens bezuinigingen gesloten moest worden. In 2008 was de sluiting definitief. Nu is Park Vliegbasis Soesterberg een 375 hectare groot natuurgebied met militair erfgoed. Veel gebouwen uit het militaire verleden zijn gewoon blijven staan en zorgen voor een bijzonder samenspel tussen natuur en historie.

In de begintijd waren hier 200 Amerikaanse militairen gestationeerd en uiteindelijk waren er 3500 Amerikanen werkzaam op de vliegbasis, waarvan 1600 militairen. Er stonden altijd 2 vliegtuigen klaar die, als het nodig was, binnen enkele minuten op konden stijgen om evt vijanden aan te vallen.

Bekijk ook de video van ons bezoek aan park Vliegbasis Soesterberg

Duizend bommen en granaten!

Een van de dingen waaraan je herkent dat dit een oude luchtmachtbasis is, zijn de munitieshelters. Hier werden bommen, granaten, kogels en weet ik wat nog meer opgeslagen. Ze zijn nu niet meer in gebruik als opslagruimte maar worden gebruikt als overwinteringsplek door vleermuizen, kikkers, padden en andere amfibieën.

Landingsbaan

De landingsbaan is één van de drie banen die in 1940 in opdracht van de Duitsers is aangelegd. De baan is met zijn 3 km lengte en 45 m breedte de langste militaire baan van Nederland. Op het eerste stuk van de landingsbaan is het druk met fietsers, wandelaars, spelende kinderen en skeelerende tieners maar helemaal aan het einde is het erg rustig. Hier stoppen we even en ik voel me opeens heel erg klein.

Bunker 600

Bunker 600 was tijdens de Koude Oorlog een commandobunker. 65 mensen konden vanuit hier 3 tot 4 weken opereren. Contact met de buitenwereld gebeurde via de radio en de radar. Gelukkig is de bunker nooit nodig geweest als schuilplaats.

Gebouw 45: Belvedère

Gebouw 45 is het oudste luchtvaartgebouw van Nederland en mogelijk zelfs van de hele wereld. Het is gebouwd in 1910 en heeft talloze functies gehad. waaronder uitzichtpost, EHBO-post en leslokaal. Als uitzichtpost kreeg het de naam Belvedère. Via een houten trap klim je omhoog voor een fantastisch uitzicht over de vliegbasis.

Vliegtuigshelters

De gevechtsvliegtuigen op de vliegbasis werden gedurende de Koude Oorlog goed verborgen zodat ze niet konden worden gebombardeerd. Er werden speciale vliegtuigbunkers gebouwd, zogenoemde vliegtuigshelters, die onzichtbaar waren vanuit de lucht. Er staan er meerdere hier op de vliegbasis, dit om te voorkomen dat ze allemaal tijdens één aanval gebombardeerd werden.

Let op: de vliegbasis is gesloten van 15 maart tot 15 augustus ivm het broedseizoen van de vogels. Buiten deze periode is de vliegbasis geopend van zonsopkomst tot zonsondergang.

Nationaal Militair Museum

Op de vliegbasis staat een bijzonder gebouw: het Nationaal Militair Museum. Hier staan onder andere vliegtuigen en tanks die werden gebruikt door het Nederlandse leger. In de zomermaanden kun je er een ritje met een rupsvoertuig maken. Het museum is in 2021 uitgeroepen tot het leukste uitje in Utrecht. Helaas zijn wij op Park Vliegbasis Soesterberg in Corona-tijd en is het museum gesloten. Hier gaan we zeker nog een keer voor terug.

Soesterberg

Als we uitgekeken zijn op de voormalige vliegbasis fietsen we naar Soesterberg. In het zogenoemde vliegdorp Soesterberg werden voor de Amerikaanse militairen, die gelegerd waren op de nabijgelegen vliegbasis en hun families, huizen gebouwd in Amerikaanse stijl (in een wijk met straatnamen als Apollo, Mercury en Gemini). Met carport om hun slee, zoals de auto’s werden genoemd, te parkeren en genoeg ruimte om ‘s zomers te bbqen.

Ook kregen de Amerikanen oa een eigen supermarkt, kapper, bioscoop en school. In deze supermarkt, de grootste winkel van Soesterberg, kon men bij wijze van spreken net zoveel Amerikaanse producten kopen als in New York of Los Angeles. Voor Nederlanders was de supermarkt taboe. Sinds het vertrek van de Amerikanen in 1994 staat het gebouw leeg en is het doelwit geworden van krakers. De bedoeling is dat het pand dit jaar nog gesloopt wordt.

Officierscasino

Een stukje verderop staat de officierscasino. Dit monumentale pand werd in 1941 gebouwd in opdracht van de Duitse Luftwaffe. Het was het eerste Wehrmachtsheim in Nederland. De muren van dit gebouw zijn maar liefst een meter dik en het gebouw beschikt over enkele schuilkelders.  Dit was de plek waar officieren kwamen voor ontspanning zoals theater, muziek, film en een hapje en een drankje. Ook werd het gebouw gebruikt als hotel voor familieleden van de Amerikanen tijdens de Koude Oorlog.

Na de oorlog kwam het gebouw in handen van defensie en werd het voor allerlei doeleinden gebruikt, als internaat voor vliegers, militaire conferenties, tentoonstellingen en lokale activiteiten. Inmiddels heeft Rijksvastgoedbedrijf de Officierscasino verkocht aan een projectontwikkelaar. Deze wil van het complex een combinatie van zorg en wonen gaan maken.

Spitfire

Café-restaurant Spitfire, vernoemd naar het bekende vliegtuig, was ooit de stamkroeg van de Amerikaanse militairen. Wat niet veel mensen weten is dat het ook tientallen jaren een treinstation is geweest. Het café is al enkele jaren gesloten maar onlangs in ere hersteld.

McDonalds Huis ter Heide

Onze fietstocht eindigt in Huis ter Heide bij de eerste McDrive van Nederland. Deze werd in 1987 speciaal voor de Amerikaanse militairen gebouwd, zodat ze hier hetzelfde konden doen als in Amerika.

Meer leuke fietsroutes in Nederland:

– Fietsen in Noord-Brabant: de Waterpoortroute
– Fietsen in Limburg: Aan de andere kant (Liberation Route)
– Fietsen met een local in Amsterdam

Dit artikel bewaren voor later? Pin het op Pinterest!